دشت
رسي ( Clay plain )

در اصطلاح محلي اين اراضي به
دق هاي رسي نيز موسومند
. شيب اين اراضي كم (حدود يك درصد) بوده وخاك رسي سنگين وريزدانه
اين رخساره همراه با املاح سديمي با بارانهاي بهاري سبب پراكندگي ذرات آن شده و
شرایط را
براي باد بردگي ذرات و انواع رخساره هاي بادكندي فراهم مي سازد. درپهنه هاي رسي اصولآ ميزان
رس بيشتر از سيلت است كه نشان دهنده اين است كه در زمان رسوبگذاري نهشته هاي دانه
ريز، آب و هواي حوزه آبخيز مشرف به كوير، مرطوب بوده و تفاوت زيادي با آب وهواي
خشك امروزي داشته است. در شرايط مرطوب، حوضه ها حالت بيوستازي داشته و هوازدگي شيميايي باعث
تخريب سازندهاي زمين شناسي اوليه اين مناطق شده است. در نتيجه ذرات ريز و نرم از
حوزه خارج و در پلايا رسوب نموده ومنجربه تشكيل پهنه هاي رسي امروزي شده است.


كلوت و ياردانگ ( Kalut and yardang )


عوارض فوق از نتايج
فعاليتهاي باد كندي (یا آبکندی) در
صحرا و بيابان بويژه در مناطق پست و جلگه اي است كه از رسوبات و نهشته هاي
ريز دانه سيلتي و رسي تشكيل شده است.این
عوارض بصورت برجستگی و یا دالانهای موازی در روی زمین دیده می شود.


ماسه
هاي صعودي ( رفلكسي ) بادكوب ( Wind shadow )


در غالب دشت سرهاي جبهه و
جائي كه گلاسي ها به داخل مناطق كوهستاني نفوذ كرده اند بدليل ايجاد جريانهاي بادي
جهت دار ، رسوبات ماسه اي و ريزدانه دشتهاي ميانكوهي روبيده شده و حركت داده مي
شود . اين ماسه ها پس از برخورد با اولين موانع مرتفع بر اساس قدرت حركتي باد در
دامنه مانع (كوه) صعود نموده و ماسه هاي بالارونده و صعودي را تشكيل مي دهد بديهي
است اين ماسه ها از قاعده به رأس بدليل وزن و حجم خود ريزتر مي گردند .


پادگانه يا تراسهاي
آبرفتي (
Terraces)


تغييرات سطح اساس رودخانه ها
سبب شروع مجدد فرسايش يا رسوبگذاري مي شود . در اين حالت رودخانه تمايل دارد نيمرخ
تعادل خود را مجدداَ برقرار سازد در جريان برقراري چنين تعادلي قطعاَ بخشي از
دشتهاي آبرفتي مورد تهاجم قرار گرفته و پلكانها يا تراسهائي را پديد مي آورند.
وقتي چندين سطح آبرفتي بدين ترتيب كنده شود تراسها بصورت طبقاتي افقي در مجاور
رودخانه شكل مي گيرند . بديهي است با جابجائي سطح اساس مواد حمل شده توسط رودخانهنيز طبقه بندي شده و در افق
هاي مختلف مي توان تغييرات اساسي رودخانه و ميزان انرژي آب را بر اساس قطر دانه
هاي رسوبي تخمين زده و ارزيابي كرد . چنين پديده اي را مي توان درتغييرات شيب
رودخانه ها و مسيلها در ارتباط با انواع دشت سرها و دشتها پيش بيني نمود بطوريكه
پادگانه ها يا تراسهاي آبرفتي را مي توانيم هم در مناطق پايكوهي و گلاسيها و هم در
دشت ها در تغييرات ناگهاني شيب ها جستجو نمائيم


دشت
سرهاي تراكمي ، اپانداژ يا حوضه انتهائي آبراهه ها ( Epandage plain )


به سطوح گلاسي نسبتاَ هموار
با شيب ملايم (5% ­ـ 1%) كه در قلمرو واسط بين دشت سرهاي برهنه (عريان) و دشت هاي
مسطح رسي ( Alluvial plain ) توسعه يافته اند دشت سرهاي پخش آب مي گويند . ضخامت مواد رسوبي در
اين قلمرو زيادتر و ابعاد دانه هاي آن كمتر از دشت عريان مي باشد . ابعاد آبراهه
ها از چند دسيمتر تا چند متر است و بستگي به قدرت آب دارد . شیب ها در اين بخش جز در پاي
كوههاي جدا افتاده يكنواخت و كم مي باشد .


دشت
هــاي واقعــي يا جلگـه هــاي رســـي


دشتهاي واقعي يا دشت سرهاي
پوشيده، دشتهاي آبرفتي ريزدانه و نسبتاَ هموار با شيب ملايم كه فقط مسيلهاي واحدي
را كه در واقع تجمع جريانهاي منشعب شده در دشت سر اپانداژ مي باشند از خود عبور مي
دهند اينگونه دشت ها فاقد شيب بوده يا حداقل شيب ممكن را 1% ـ 0% تشكيل داده و
نهايتاَ به حوضه انتهائي ( چاله هاي بسته يا كويرها) كه خود نوعي از دشت هاي اصلي
مي باشند منتهي مي گردد . ضخامت زياد رسوبات آلوويالي ريزدانه مستعد و منابع غني آب
سبب شده است تا بيشتر فعاليتهاي انساني و اراضي كشاورزي و زراعي روي اين دشت
متمركز گردد


- اراضي پف كرده ( Puffy ground )


در اثر بالا بودن سطح آب
زيرزميني در جلگه هاي رسي و آغشتگي اين آبها به املاح مختلف بويژه كلرور سديم پس
از يك دوره مرطوب با افزابش دما در ايام گرم و تبخيز دراثر نيروي شعريه املاح به
سمت بالا صعود نموده و در نزديكي سطح و زير قشر نازكي از خاك متبلور مي شود كه سبب
پف كردگي و تورم خاك زير دانه فوقاني آن مي گردد .بديهي است با حركت در چنين
زمينهائي قشرهاي پف كرده در زير پا مي شكند . چشم انداز ظاهري اين رخساره شبيه به
اراضي شخم خورده زراعي است .


- رخساره
دلتا يا جلگه رسي: در مبادي ورودي به محدوده كوير ها با تغييرشيب
ناگهاني بلافاصله ذرات معلق رسي و سيلتي معلق در آبهاي جاري (سيلاب ) رسوب نموده و
همانند آنچه در محل اتصال رودها به درياها ته نشين مي گردند مخروط مثلثي شكل با
قاعده رو به حوزه در حاشيه كوير تشكيل مي گردد كه دلتا ( مخروط ) رسي ناميده مي
شود


رخساره
حاشيه مرطوب


بدليل نوسانات تراز آب
زيرزميني در سالهاي خشك و پرباران اين رخساره نوسان داشته ولي غالباَ بصورت نواري
حاشيه دشت رسي را در بر مي گيرد.


رخساره سطوح نمكي :


اين رخساره در كوير بخش
مركزي را تشكيل داده و توسط جلگه رسي يا دشت رسي احاطه شده است بستگي به نوسانات
آب زيرزميني سطوح نمكي تشكيل يا بصورت سطوح مرطوب ظاهر مي گردند .


رخساره
پهنه هاي نمكي (
Sale Flats )


سطوح هموار و مسطحي اند كه
با تبخير زياد و افت آبهاي زيرزميني بوسيله قشري از نمكهاي براق و سفيد رنگ (
همانند سطوح برفي در زمستان ) پوشيده شده اند . چنين سطوحي بر خلاف سبخاها كه از
نمك كمتري بهره مند بوده و پتانسيل فرسايشي و باد كندي دارند بدليل قشر نمك به
راحتي در مقابل باد محافظت مي گردند.

از ا طلاعاتت سپاس گذاریم

خواهش میکنم